Jeżeli cokolwiek robisz - rób raz i najlepiej, jak potrafisz. Dbaj o kręgosłup, zwłaszcza moralny, i komfort psychiczny - słowa te są imperatywem życia oraz pracy naukowej i dydaktycznej Profesora Józefa Dziopaka, wykładowcy i nauczyciela wielu pokoleń studentów i pracowników nauki, naukowca, który w tym roku obchodzi 45-lecie pracy naukowej.
Profesor Józef Dziopak urodził się 24 sierpnia 1947 r. w Hyżnem. Od dzieciństwa przejawiał zainteresowania techniczne i ogromną ciekawość świata, która towarzyszy mu do dziś. Marzył o nauce w Technikum Geologicznym w Krakowie, aby poznać tajniki powstawania naszej planety, i o studiach na Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, aby zdobywać wiedzę techniczną najwyższych lotów.
Życie jednak zweryfikowało te plany. Ukończył Szkołę Rzemiosł Budowlanych w zawodzie malarz i betoniarz-zbrojarz, a w 1967 r. trzyletnie Technikum Budowlane w Rzeszowie o specjalności budownictwo ogólne. W latach 1967-1972 studiował na Politechnice Krakowskiej na Wydziale Inżynierii Sanitarnej i Wodnej, gdzie uzyskał dyplom magistra inżyniera w specjalności „zaopatrzenie wodę i usuwanie ścieków".
Od 1972 r. prof. Dziopak pracuje na stanowiskach naukowo-dydaktycznych, kolejno na Politechnice Krakowskiej na Wydziale Inżynierii Sanitarnej i Wodnej do 1991 r., gdzie pełnił m.in. funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Inżynierii Sanitarnej ds. dydaktyki, a do 2000 r. na Wydziale Architektury, na którym kierował Zespołem Infrastruktury i Instalacji Budowlanych w Instytucie Projektowania Architektonicznego.
Pracę doktorską obronił z wyróżnieniem w 1983 r. na Wydziale Inżynierii Sanitarnej i Wodnej Politechniki Krakowskiej. Stopień naukowy doktora habilitowanego nauk technicznych nadała Mu w 1993 r. Rada Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej w dyscyplinie inżynieria środowiska w specjalności „wodociągi i kanalizacja".
Dr hab. inż. Józef Dziopak otrzymał w 2005 r. tytuł naukowy profesora nauk technicznych, a od stycznia 2011 r. piastuje stanowisko profesora zwyczajnego na Politechnice Rzeszowskiej. Od 2006 r. pełnił funkcję kierownika Katedry Infrastruktury i Ekorozwoju, którą zorganizował od podstaw przy moim skromnym udziale, a w 2007 r. uruchomił na wydziale nową specjalizację i kierunek dyplomowania „infrastruktura i ekorozwój".
Profesor posiada bogate doświadczenie naukowo-badawcze, dydaktyczne, zawodowe i organizacyjne, które zdobył, pracując na 7 uczelniach na 8 wydziałach. Pełnił w tym czasie różne funkcje oraz prowadził zajęcia z 19 przedmiotów. W latach 1994-1999 pracował na Politechnice Częstochowskiej, pełniąc funkcje kierownika Zakładu Wodociągów i Kanalizacji, przewodniczącego Senackiej Komisji ds. Statutu, członka dwóch Senackich Komisji Mienia i Finansów oraz Kadr. W 1997 r. został wybrany jednogłośnie na pierwszego dziekana Wydziału Inżynierii i Ochrony Środowiska na tej uczelni, uzyskując już po 2 latach prawa doktoryzowania na kierunku inżynieria środowiska. Rektor tej uczelni przyznał Mu specjalną nagrodę za wybitne osiągnięcia organizacyjne na tym stanowisku.
W 1999 r. Profesor podjął pracę na Politechnice Rzeszowskiej, pracując jednocześnie na Politechnice Krakowskiej i Politechnice Świętokrzyskiej oraz w WSP w Częstochowie na stanowisku profesora nadzwyczajnego, a w latach 2004-2006 w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie i w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.
Profesor, pracując z kolejnymi zespołami, dąży do ciągłego pogłębiania wiedzy. Znany jest z tego, że lubi cały czas się uczyć, a każdą dyskusję traktuje jako najlepszą inspirację do realizacji kolejnych swoich pomysłów i wyzwań
Działalność naukowa prof. Dziopaka skupia się na formułowaniu podstaw teoretycznych opisu transportu i akumulacji wody oraz ścieków w różnych systemach wodociągowych i kanalizacyjnych. Profesor opracował podstawy naukowe, w tym wzory, metody i programy komputerowe, symulowania procesu retencjonowania ścieków i wymiarowania zbiorników klasycznych, a zwłaszcza trzech generacji innowacyjnych zbiorników wielokomorowych. Sformułował modele hydrauliczne i matematyczne funkcjonowania 19 opatentowanych zbiorników stosowanych w dowolnych systemach kanalizacji. Badania te, oparte na rachunku optymalizacyjnym, stały się podstawą do opracowania metody wyznaczania optymalnego wariantu inwestycyjnego współdziałania dowolnego rozwiązania z nowej serii zbiorników retencyjnych z siecią kanalizacyjną.
Najbardziej wartościowy dorobek naukowy Profesor zaprezentował w książce Multi-chamber storage reservoirs in the sewerage system z recenzjami znanych specjalistów ze Szwecji, USA i Rosji, monografii profesorskiej Modelowanie wielokomorowych zbiorników retencyjnych w kanalizacji, podręczniku akademickim Lewarowe ujęcia wód podziemnych, a także w 33 artykułach anglojęzycznych opublikowanych z naukowcami z Polski, Niemiec, Szwecji i Rosji. Jest autorem 145 i współautorem 167 artykułów i referatów, 7 monografii i podręcznika akademickiego. Łącznie opublikował ponad 300 prac w 10 językach. Autorska monografia Multi-chamber storage reservoirs in the sewerage system wydana w języku angielskim została przetłumaczona na język niemiecki i jest powszechnie wykorzystywana, m.in. w pracy dydaktycznej na uczelniach niemieckich.
Na bogatą działalność innowacyjną prof. J. Dziopaka składa się ponad 40 patentów i zgłoszeń patentowych. Dotyczą one rozwiązań wielokomorowych zbiorników retencyjnych w kanalizacji, kanałów retencyjnych, systemów do odwodniania i uzdatniania wód opadowych, odzysku ciepła ze ścieków, multimedialnych sieci, wodociągowych układów wielostrefowych, wielofunkcyjnych pompowni kanalizacyjnych, filtrów pośpiesznych o zmiennej wydajności oraz metod renowacji studni wierconych i innych.
Profesor umiejętnie angażuje młodych pracowników naukowych w działalność innowacyjną. Zachęcił ich do otwartości umysłu ulepszającej otaczającą nas rzeczywistość.
Profesor ma w swoim dorobku wiele wartościowych osiągnięć w skali światowej. Był wielokrotnie nagradzany medalami, dyplomami i pucharami na międzynarodowych wystawach i sympozjach. Do najważniejszych należy zaliczyć: docenienie wartości aplikacyjnej Jego patentów i wyników badań naukowych, m.in. w Japonii (2-krotnie), Anglii (3-krotnie), USA i Bułgarii, Polsce (15-krotnie), Brukseli (5-krotnie), Seulu (3-krotnie), Rumunii (5-krotnie) oraz przez przewodniczącego KBN (2-krotnie), ministra nauki i szkolnictwa wyższego (15-krotnie). Został nagrodzony również przez międzynarodowe jury wieloma pucharami, statuetkami, medalami i dyplomami.
Jego współautorski projekt wynalazczy grawitacyjno-pompowy odciążający zbiornik retencyjny został nagrodzony najwyższym wyróżnieniem - pucharem International Federation of Inventors' Associations IFIA CUP „for the best invention of the 4th International Warsaw Invention Show". Idea tego wynalazku polega na odpowiedniej konfiguracji układu hydraulicznego zbiornika retencyjnego, eliminującego stosowanie niezależnych układów pompowych do napełniania i opróżniania komór. Takie rozwiązanie pozwala na znaczne zmniejszenie zapotrzebowania na moc elektryczną, ogranicza nakłady inwestycyjne na budowę, zmniejsza koszty eksploatacji takich zbiorników. Co istotne, można dysponować dowolnie małą powierzchnią terenu do ich zabudowy.
Jubilat został odznaczony Międzynarodowym Krzyżem Kawalerskim Orderu IOMI nr 085/2010 (International Order of Merit of the Inventors) oraz prestiżową i cenioną wśród twórców plakietką INVENT AND SERVE przez prezydenta IFIA za wybitną działalność wynalazczą i innowacje mające wysokie wartości aplikacyjne. Warto zaznaczyć, że dotychczas na świecie nagrodzono w ten sposób zaledwie 85 osób.
Od 1978 r. Jubilat prowadzi owocną współpracę międzynarodową z naukowcami z ponad 50 uczelni i ośrodków naukowo-badawczych w 12 krajach. Odbył 67 misji profesorskich, staży naukowych i brał udział w tematycznych seminariach naukowych. Był też koordynatorem 9 umów międzyrządowych.
Profesor uczestniczył w 37 zagranicznych i 57 krajowych konferencjach i sympozjach naukowych, 9 wystawach osiągnięć polskiej nauki i techniki oraz 12 światowych wystawach wynalazków i technologii, gdzie prezentował wyniki badań i kilkadziesiąt własnych oraz zespołowych rozwiązań patentowych. Uzyskał wiele nagród nadanych przez rektorów: Politechniki Krakowskiej (7), Politechniki Częstochowskiej (2) i Politechniki Rzeszowskiej (11).
Profesor karierę naukową umiejętnie łączy z praktyczną działalnością zawodową. Już w czasie studiów pracował na stanowisku projektanta i kolejno kierował zespołem projektantów, wykonując 5 projektów technicznych „pod klucz" zrealizowanych inwestycji wraz z nadzorem autorskim. Od 1993 r. jest rzeczoznawcą ministra środowiska w zakresie gospodarki wodnej, a od 2001 r. pełni funkcję biegłego wojewody małopolskiego w zakresie ocen oddziaływania na środowisko.
Na Jego dorobek zawodowy składa się prawie 100 ważnych ekspertyz, opinii i ocen oraz kilkadziesiąt projektów architektonicznych i konstrukcyjnych. Współuczestniczył w 31 pracach badawczych i kierował dwoma projektami badawczymi KBN. Podpisał umowę licencyjną na stosowanie trzech własnych patentów. Jest autorem 2 projektów i wdrożeń zbiorników w zrealizowanych inwestycjach kanalizacyjnych w Głogowie i Opolu. Opracował wiele koncepcji związanych z rozwojem systemów kanalizacyjnych na zlecenie eksploatatorów, m.in. z Przemyśla, Głogowa, Niska, Legnicy, Rzeszowa, Mielca i Suwałk. Jest doradcą wielu firm projektowych w kraju i za granicą, dla których wykonuje koncepcje sieci i obiektów infrastruktury podziemnej oraz rozwiązań technicznych zabezpieczających zlewnie i miejscowości przed powodzią.
Prezydent Krakowa powierzył prof. J. Dziopakowi opracowanie interdyscyplinarnej i wielokryteriowej opinii o strategicznym znaczeniu w ramach tworzonego studium ochrony Krakowa przed powodzią, a dotyczącej oceny zasadności budowy Kanału Krakowskiego, którego szacowane koszty realizacji przekraczały 5 mld zł. Opinia ta ucięła spekulacje dotyczące realizacji tej nieuzasadnionej inwestycji, której wykonanie miałoby negatywne skutki dla bezpieczeństwa powodziowego, zwłaszcza centralnych dzielnic Krakowa.
Jubilat był członkiem zespołu doradczego, który na zlecenie Wodociągów Warszawskich nadzorował merytorycznie opracowanie koncepcji projektowych przez amerykańską firmę CDM przy realizacji zadań pn. „Wykonanie systemu centralnego sterowania siecią kanalizacyjną w m.st. Warszawie", obejmujących rozbudowę infrastruktury kanalizacyjnej w aglomeracji miejskiej stolicy Polski.
Profesor prowadził wykłady i seminaria dla słuchaczy studiów doktoranckich na uczelniach zagranicznych: Politecnico di Milano (Włochy), Indian Institute of Technology Kanpur (Indie), Royal Swedish Academy of Engineering Sciences (Szwecja) oraz Sankt Petersburg State University of Architecture and Civil Engineering (Rosja) z tematyki optimal design of storage tanks in urban drainage.
Profesor jest promotorem 197 prac dyplomowych na 5 uczelniach krajowych i posiada wielu dyplomantów z Rosji, Niemiec i Szwecji. Jest cenionym przez studentów wykładowcą. Ciągle i chętnie uczy się, a nabytą interdyscyplinarną wiedzą z entuzjazmem dzieli się ze studentami, często wykraczając z tematyką poza utarte ramy. Jest również organizatorem cyklicznych seminariów branżowych i warsztatów terenowych dla studentów w siedzibach firm projektowych, produkcyjnych i eksploatujących systemy gospodarki wodno-ściekowej na terenie Polski i za granicą. Współorganizował i prowadził 5 konferencji ogólnopolskich i międzynarodowych INFRAEKO oraz 3 branżowe przy współpracy wielu czołowych firm krajowych i zagranicznych.
Był członkiem Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, od 1987 r. jest członkiem Sekcji Inżynierii Sanitarnej Komitetu ILiW PAN, od 1995 r. International Academy of Ecology and Life Protection Sciences, od 1996 r. International Network of Engineers and Scientists for Global Responsibility i od 1998 r. Polskiej Asocjacji Geotermalnej. W 2013 r. prof. J. Dziopak został powołany na zagranicznego członka rzeczywistego Rosyjskiej Akademii Nauk Architektury i Budownictwa.
Profesor pracuje od ponad 18 lat na Politechnice Rzeszowskiej, może poszczycić się szczególnymi osiągnięciami w rozwoju młodej kadry naukowej i inżynierskiej. Jest promotorem prac doktorskich z Polski, Niemiec i Rosji obronionych na Akademii Górniczo-Hutniczej, na Politechnice Wrocławskiej i na St. Petersburg State University of Architecture and Civil Engineering. Ma znaczący udział w przygotowaniu 3 rozpraw habilitacyjnych w kraju i za granicą.
Jego hobby to taniec towarzyski i sporty zespołowe. Aktywnie gra w siatkówkę, koszykówkę, tenis ziemny. Od ukończenia studiów bierze udział w kilkudziesięciu turniejach sportowych na Politechnice Krakowskiej, Politechnice Częstochowskiej i Politechnice Rzeszowskiej. Interesuje się modą i polityką w dobrym wydaniu, religiami świata, tajemnicami i losami wszechświata. Od wielu lat zbiera podobizny świnek, Jego chiński znak zodiaku, ma bardzo bogatą ich kolekcję z całego świata. Dewiza życiowa Profesora to wysoka aktywność intelektualna i sportowa. Optymista, lubi bawić siebie i bawić innych.
Profesor Tadeusz Gabryszewski, mentor Profesora Józefa Dziopaka, nauczyciel wielu pokoleń polskich wodociągowców i kanalizatorów, którego Jubilat wspomina z ogromnym szacunkiem, mawiał: „Panie Józefie, nie jest ważne co, ale ważne jest z kim - jak jest z kim, to można wszystko".
Jako wychowankowie i współpracownicy Pana Profesora cieszymy się, że przed laty uznał On, że na Politechnice Rzeszowskiej jest z kim i że można wszystko. Z życzeniami dalszych wyśmienitych jubileuszy, wszelkich sukcesów życiowych i zawodowych oraz doskonałego zdrowia.
dr hab. inż. Daniel Słyś, prof. PRz - wychowanek Jubilata
